Isang bagong instrumento na pinapagana ng artificial intelligence (AI) ang nagpakita na ang mga rooftop solar installation sa buong Pilipinas ay umabot na ngayon sa tinatayang 1,846.08 megawatts (MW) – ang pinaka-komprehensibong pagtataya hanggang ngayon ng kapasidad ng distributed solar ng bansa.
Binuo ng think tank na Institute for Climate and Sustainable Cities (ICSC), ang Solar Power Estimation of Capacities and Tracking Using Machine Learning (SPECTRUM) platform ay gumagamit ng machine learning algorithms at high-resolution satellite imagery upang tukuyin, uriin, at tantiyahin ang mga rooftop solar photovoltaic (PV) system sa buong arkipelago.
Sa pamamagitan ng pagsusuri ng satellite images at paggamit ng multi-spectrum data – kabilang ang infrared at visible light bands – awtomatikong natutukoy ng SPECTRUM ang mga solar panel at natatantya ang kanilang kakayahan sa paglikha ng enerhiya. Pinupunan ng platform ang matagal nang kakulangan sa datos sa pamamagitan ng pagsasama ng parehong rehistrado at hindi rehistradong mga installation, na marami rito ay hindi nakukuha ng mga inisyatiba ng pamahalaan gaya ng net metering programme.
Sa ilalim ng net metering programme, maaaring i-export ng mga kabahayan at negosyo ang kanilang sobrang produksyon – hanggang 100 kilowatts (kW) – sa grid at makatanggap ng billing credits, na higit pang naghihikayat sa paggamit ng solar.
Na-map ng SPECTRUM ang 1,846.08 MW ng rooftop solar sa buong bansa: 1,309.64 MW sa Luzon, 472.48 MW sa Visayas at 61.08 MW sa Mindanao. Karamihan ng mga installation ay utility-scale. Graph: Institute for Climate and Sustainable Cities
“Sa pamamagitan ng mga inisyatiba gaya ng SPECTRUM, ginagawang ebidensiya para sa mga polisiya ang pananaliksik na gumagabay sa pambansang pagpaplano at nagbibigay-kapangyarihan sa mga lokal na pamahalaan upang magpatupad ng climate-smart na mga estratehiya,” sabi ni Angelo Kairos dela Cruz, executive director ng ICSC.
Ayon sa ICSC, sinusuportahan ng SPECTRUM ang iba’t ibang uri ng gumagamit – mula sa pambansang ahensya ng enerhiya at mga lokal na pamahalaan, hanggang sa distribution utilities, developers at mga mananaliksik. Maaari nitong magabayan ang mga desisyon sa zoning, mapabuti ang demand forecasting, maging batayan ng pamumuhunan, at tumulong sa pagsunod sa Renewable Portfolio Standards (RPS) ng bansa.
Solar cities
Ipinakita ng paunang resulta mula sa nationwide scan ng SPECTRUM sa 174 na lungsod at munisipalidad ang 1,309.64 MW ng rooftop solar sa Luzon, 472.48 MW sa Visayas, at 61.08 MW sa Mindanao. Sa kabuuang 1,846.08 MW na natukoy, 1,398.25 MW ay utility-scale, 202.03 MW ay komersyal, at 245.8 MW ay residensyal.
Dinisenyo ang AI model ng SPECTRUM para sa katumpakan, ayon sa ICSC, na may detection precision rates na 87.6 porsyento para sa residensyal, 87.1 porsyento para sa komersyal, at 98.47 porsyento para sa utility-scale na mga proyekto.
“
Sa pamamagitan ng mga inisyatiba gaya ng SPECTRUM, ginagawang mga polisiya batay sa ebidensiya ang pananaliksik na gumagabay sa pambansang pagpaplano at nagbibigay-kapangyarihan sa mga lokal na pamahalaan upang magpatupad ng mga climate-smart na estratehiya.
Angelo Kairos dela Cruz, executive director, Institute for Climate and Sustainable Cities
Sa kabila ng lumalaking interes sa solar energy, nananatiling mas mababa sa 1 porsyento ng rooftop potential ang solar adoption sa mga pangunahing lungsod ng Pilipinas. Ipinapakita ng datos mula sa SPECTRUM platform na kahit sa Metro Manila – na may pinakamalaking rooftop area na higit 19,000 ektarya – 0.47 porsyento lamang ang kasalukuyang natatakpan ng solar panels.
Ang iba pang pangunahing urban centers gaya ng Metro Cebu (0.48 porsyento), Metro Iloilo (0.54 porsyento), at Metro Davao (0.16 porsyento) ay kapwa hindi pa rin lubos na nagagamit ang kanilang solar potential. Ang Bacolod City ang may pinakamataas na solar coverage sa 0.81 porsyento lamang, na nagpapakita ng napakalaking pagkakataon upang palawakin ang distributed solar deployment sa pinakamasisikip na urban region ng bansa. Binanggit din ng ulat ng ICSC na mas nagiging mahalaga ang hindi rehistradong rooftop solar capacities sa buong bansa.
Nanatiling mas mababa sa 1 porsyento ng potensyal na rooftop ang paggamit ng solar sa mga pangunahing lungsod ng Pilipinas, na ang Metro Manila ay nasa 0.47 porsyento lamang sa kabila ng pagkakaroon ng pinakamalaking rooftop area. Table: Institute for Climate and Sustainable Cities
“Bagama’t hindi rehistrado, maaari pa ring maging malaking ambag ang mga lumalaking kapasidad na ito sa mga target ng renewable energy generation. Kaya kailangan natin ng mas malinaw at detalyadong pananaw sa kung ano ang aktwal na nasa lupa,” sabi ni Jephraim Manansala, chief data scientist ng ICSC.
Sinabi ni Department of Energy (DOE) assistant secretary Mylene Capongcol: “Naniniwala ako na ang patuloy na implementasyon ng SPECTRUM initiative ay makakatulong sa atin na tukuyin ang mga potensyal na proyekto at mag-explore ng mga bagong business model. Nagbibigay din ito ng daan para sa pagpapakilala at pagpapalawak ng mga makabago at kapaki-pakinabang na power purchase agreements.”
Idinagdag naman ni DOE undersecretary Felix William Fuentebella: “Mahalaga ang metrics – sila ang nagsisilbing kompas natin. Sa pamamagitan ng tuloy-tuloy na paggamit ng iba’t ibang kasangkapan upang subaybayan ang mga metrics na ito, maaari nating pag-isahin ang mga tao at mga lider… sa iisang pananaw.”
Dumarating ang paglulunsad sa isang kritikal na panahon para sa Timog-Silangang Asya. Ayon sa pinakabagong Renewable Energy Market Review 2025 ng insurance company na Willis Towers Watson, kailangang palawakin ng rehiyon ang renewable capacity nang tatlo hanggang limang beses pagsapit ng 2035 upang maabot ang mga target sa klima at enerhiya. Nag-ambag ang Asya ng 72 porsyento ng pandaigdigang renewable growth sa nakaraang dekada, pinangunahan ng mga bansang gaya ng Tsina, India, at mga kasapi ng Asean.
Sa Pilipinas, itinakda ng pamahalaan sa ilalim ng National Renewable Energy Programme (NREP 2020–2040) ang 35 porsyento na renewable energy sa power mix pagsapit ng 2030, at 50 porsyento pagsapit ng 2040. Ang pagtupad sa target ng 2040 ay mangangailangan ng higit 52,800 MW na bagong kapasidad, kung saan mahigit kalahati – 27,162 MW – ay inaasahang magmumula sa solar.
Gayunpaman, layunin ng Expanded Rooftop Solar Programme (ERSP) na himukin ang partisipasyon ng mga kabahayan at komersyal na sektor sa bansa. Sa pagtaas din ng demand sa kuryente mula sa industriya ng 6.6 porsyento taun-taon, nag-aalok ang rooftop solar ng praktikal na paraan upang mabawasan ang pag-asa sa grid at mapababa ang gastos ng mga konsyumer.
Sa pandaigdigang konteksto, maaaring makinabang ang Pilipinas sa mga aral mula sa mga bansang gaya ng Tsina, na nagtala ng rekord na 60 GW ng bagong solar PV sa unang quarter ng 2025 lamang – 60 porsyento nito ay mula sa rooftop systems. Pinalakas ang mga installation na ito ng mga bagong polisiya na naghihikayat sa self-consumption at nagpapagaan ng grid congestion.
Habang patuloy na bumababa ang halaga ng solar at lumalabas ang mga bagong mekanismo sa merkado na humuhubog sa clean energy development, inaasahang gaganap ng sentral na papel ang mga platform gaya ng SPECTRUM sa pagpapabilis ng energy transition ng Pilipinas. Plano ng ICSC na patuloy na pahusayin ang performance ng kasangkapan sa pamamagitan ng pagpapalawak ng coverage, pagpapabuti ng AI precision at pagsubaybay sa solar deployment sa paglipas ng panahon.
