Dengan tinggal dua minggu lagi sebelum mesyuarat tahunan menteri-menteri tenaga Asean tahun ini, negara tuan rumah Malaysia menyatakan bahawa ia akan mengambil pendekatan praktikal untuk menangani cabaran pengintegrasian grid tenaga serantau.
To continue reading, subscribe to Eco‑Business.
There's something for everyone. We offer a range of subscription plans.
- Access our stories and receive our Insights Weekly newsletter with the free EB Member plan.
- Unlock unlimited access to our content and archive with EB Circle.
- Publish your content with EB Premium.
Prioriti utama bagi negara-negara anggota adalah untuk membangunkan piawaian teknikal dan kod grid yang sama bagi memastikan kebolehoperasian yang lancar, kata Fadillah Yusof, Timbalan Perdana Menteri Malaysia.
“Nombor dua ialah mewujudkan peraturan yang telus untuk tarif dan cas penghantaran, dan juga mekanisme penyelesaian pertikaian,” kata Fadillah, yang juga memegang jawatan Menteri Peralihan Tenaga dan Transformasi Air Malaysia. “Peraturan ini akan menjelaskan cas penghantaran dan bagaimana kita menyelesaikan pertikaian.”
Cas penghantaran ialah bayaran yang dibayar oleh pengeluar dan pengguna tenaga pihak ketiga kepada pengendali grid elektrik, untuk menggunakan infrastruktur penghantaran sedia ada bagi memperdagangkan elektrik secara persendirian.
Negara-negara anggota Asean dijadualkan menandatangani memorandum persefahaman yang diperkukuh (enhanced MoU) mengenai Grid Tenaga Asean (APG) apabila mereka bermesyuarat dari 14-17 Oktober di Kuala Lumpur, kata Fadillah.
Satu tinjauan terkini mendapati bahawa dua pertiga responden percaya Asean amat memerlukan rangka kerja penyelarasan rentas sempadan yang lebih kukuh untuk melindungi daripada gangguan rantaian bekalan, dengan 67 peratus menyatakan ketidakpastian kawal selia sebagai halangan untuk meningkatkan skala tenaga bersih di rantau ini.
MoU yang akan datang akan memberi tumpuan kepada cara menyelaraskan peraturan dan undang-undang yang berbeza untuk perdagangan elektrik dalam kalangan negara anggota, kata Fadillah.
“Kami sudah mempunyai contoh yang baik, iaitu Projek Integrasi Tenaga Laos-Thailand-Malaysia-Singapura,” ujarnya pada Sidang Kemuncak Perniagaan Asean-Kesatuan Eropah di Kuala Lumpur hari ini.
“Jika kita boleh kembangkan itu kepada semua negara anggota lain dan semua bersetuju, kita sudah ada model perniagaan. Kita hanya perlu mengembangkannya untuk melihat perbezaannya dari segi piawaian, amalan dan peraturan negara anggota lain.”
Komitmen untuk menyelaraskan piawaian di seluruh negara Asean disambut baik oleh pemain industri. Azli Mohamed, Pengarah Urusan Siemens Energy Malaysia, menegaskan bahawa terdapat lebih daripada 20 kod grid digunakan di seluruh rantau ini pada masa ini, menyukarkan pelaksanaan projek rentas sempadan.
Pembiaya juga menyuarakan sokongan mereka untuk piawaian yang lebih teratur.
“Kami ingin melihat Asean mempunyai rangka kerja kawal selia yang disatukan dan menyelaraskan kod grid serta piawaian teknikal untuk perdagangan tenaga, termasuk perjanjian pembelian tenaga dan protokol sambungan antara yang dipiawaikan,” kata Sunita Lukkhoo, Ketua Serantau untuk Asia Tenggara dan Pasifik di Bank Pelaburan Eropah, pada acara yang sama.
Rangka kerja tarif yang telus juga akan membantu membina keyakinan pelabur, tetapi pekara yang masih penting bagi negara-negara anggota Asean adalah untuk mempunyai peta jalan iklim dan peralihan tenaga yang jelas, yang disokong oleh sasaran penyahkarbonan antarabangsa, tambahnya.
Pada masa ini, lapan daripada 10 negara Asean telah menetapkan sasaran sifar bersih, dengan tempoh pencapaian antara 2050 hingga 2065. Hanya Filipina dan Myanmar yang belum menetapkan garis masa penyahkarbonan.
“Jika sesebuah negara telah menetapkan sasaran sifar bersih, itu adalah komitmen asas (yang memberikan kepastian),” kata Ketua Pegawai Eksekutif HSBC Amanah Malaysia, Raja Amir. “Projek tenaga bersih akhirnya akan membanjiri (negara itu) sebagai sebahagian daripada mekanisme itu.”
Memupuk keyakinan pelabur
Untuk mengekalkan momentum bagi APG selepas tahun ini, Fadillah berkata bahawa Asean perlu mengutamakan pemantauan berkala di peringkat kementerian, serta mekanisme pembiayaan khusus seperti kewangan campuran dan perkongsian awam-swasta yang boleh mengurangkan risiko dan menarik pelaburan.
Beliau menambah, negara-negara Asean juga memerlukan sokongan strategik daripada bank pembangunan pelbagai hala untuk menyokong pembangunan infrastruktur rentas sempadan, serta badan tenaga multinasional seperti Agensi Tenaga Antarabangsa (IEA) dan Agensi Tenaga Boleh Diperbaharui Antarabangsa (IRENA).
“Kerajaan sahaja tidak boleh melaksanakan APG. Kami memerlukan industri dan pembiaya… untuk melabur dalam infrastruktur, termasuk rangkaian penghantaran dan projek tenaga mampan,” katanya.
Namun, di mana kerajaan boleh membantu adalah dalam mewujudkan persekitaran kawal selia yang stabil dengan peraturan yang jelas dan konsisten, serta menawarkan instrumen pengurangan risiko seperti jaminan dan fasiliti kewangan yang disokong kerajaan.
“Proses perolehan perlu dilaksanakan untuk menggalakkan persaingan adil dan inovasi dalam sektor tenaga,” kata Fadillah.
Peraturan dan undang-undang yang boleh diramal dan tahan lama seperti ini boleh memberikan lebih banyak kepastian kepada pelabur dalam meramalkan pulangan, kata Amir dari HSBC. Beliau menambah, mempermudah permit dan lesen dengan menubuhkan pusat pentadbiran one-stop juga akan membantu, di samping jaminan pinjaman yang memberikan kredibiliti kepada pengumpul dana.
